Ers cyhoeddi astudiaeth sy’n cyflwyno’r darlun cyntaf erioed o faint o fabanod newydd-anedig a phlant bach sy’n destun achosion gofal yng Nghymru, mae Janet Finch-Saunders, Gweinidog yr Wrthblaid dros Blant a Gofal Cymdeithasol, wedi galw ar Lywodraeth Cymru i weithredu ar frys er mwyn helpu i egluro’r newid mewn ymarfer, a’r goblygiadau i blant, teuluoedd ac awdurdodau lleol.
Mae prif gasgliadau’r adroddiad yn cynnwys:
- roedd 3,266 o fabanod yn destun achosion gofal yng Nghymru rhwng 2011 a 2018.
- am bob 10,000 o enedigaethau byw yng Nghymru, roedd 43 o fabanod newydd-anedig yn cael eu rhoi mewn gofal o fewn pythefnos i’r enedigaeth yn 2011. Mae hyn wedi mwy na dyblu i 83 o achosion fesul 10,000 erbyn 2018.
- Mae nifer yr achosion o farwolaethau fesul 10,000 o enedigaethau byw yn uwch yng Nghymru na Lloegr.
Tabl: Cyfraddau mynychder, achosion a.31 a gychwynnwyd ar gyfer babanod newydd-anedig (fesul 10,000 o enedigaethau byw), fesul awdurdod lleol [2011 i 2018] O’r adroddiad yma
Meddai Janet mewn ymateb i gasgliadau’r adroddiad:
“Mae nifer y babanod sy’n destun achosion gofal wedi cynyddu ledled Cymru. Roedd pob un o’r tair ardal Barnwr Teulu Dynodedig (DFJ) yng Nghymru wedi gweld cynnydd o ran cyfraddau mynychder rhwng 2011 a 2018.
“Er mai yn ardaloedd y De oedd y cafwyd yr achosion mwyaf am bob 10,000 o enedigaethau byw, mae’r gyfradd uchaf yn y Gogledd yma yn Sir Conwy – 68 o fabanod fesul 10,000 o enedigaethau byw.
“Mae hyn yn golygu bod cynnydd aruthrol yn y penderfyniadau anoddaf y gall unrhyw arbenigwr ei wneud i ymyrryd ym mywyd teuluoedd, a bod hyn wedi cael cryn effaith ar fy etholaeth i.
“Fel y pwysleisiodd yr Athro Broadhurst o Brifysgol Caerhirfryn, mae’n sefyllfa dorcalonnus i famau gan fod disgwyl iddyn nhw ymddangos o flaen llys toc wedi’r enedigaeth.
“Mae’n ymddangos bod patrwm clir wedi datblygu, rhwng gostyngiad yng nghyfradd y babanod newydd-anedig a osodwyd i’w mabwysiadu a chynnydd sylweddol mewn babanod newydd-anedig sy’n destun achosion gofal.
“Mae angen ymchwilio ymhellach i oblygiadau hyn ar blant, teuluoedd ac awdurdodau lleol, felly rwyf wedi cyflwyno cwestiynau brys i Lywodraeth Cymru fu’n cydweithio ag Awdurdodau Lleol i bennu targedau sydd bellach yn ymddangos yn amhosib eu cyflawni i leihau plant mewn gofal”.
DIWEDD
Cwestiynau Cynulliad ysgrifenedig i Vaughan Gething AC, Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol:
A wnaiff y Gweinidog esbonio sut mae’n disgwyl i awdurdodau lleol leihau nifer y plant mewn gofal pan fo cyfradd y babanod newydd-anedig sy’n destun achosion gofal wedi mwy na dyblu mewn tair blynedd?
A wnaiff y Gweinidog ddatgan pa gamau brys y bydd yn eu cymryd i ganfod y prif resymau dros y newid arfer o ran gorchmynion yn ymwneud â babanod newydd-anedig mewn llysoedd teulu, a’r goblygiadau i blant, teuluoedd ac awdurdodau lleol?
A wnaiff y Gweinidog ddweud faint o blant yng Nghymru oedd yn destun achosion gofal, achosion teuluol a mabwysiadu ar wahân yn 2016/17, 2017/18, a 2018/19?
P’un o’r 22 o Awdurdodau Lleol Cymru y mae’r Gweinidog wedi cysylltu â nhw eleni i drafod effaith achosion gofal babanod a phlant bach?
Nodiadau:
Sharp rise in babies facing being taken into care
Number of newborn babies in care proceedings has doubled in Wales since 2015 - 15th Oct 2019
Mewn gofal o'u geni: babanod newydd-anedig a phlant bach mewn achosion gofal yng Nghymru