Heddiw (19 Chwefror), mae Janet Finch-Saunders AS - Aelod o’r Senedd dros Aberconwy a Gweinidog yr Amgylchedd yr Wrthblaid - wedi erfyn ar Lywodraeth Cymru i adolygu ei chynlluniau rheoli ar gyfer gwarchod llamidyddion yn nyfroedd Cymru.
Mewn Cwestiwn Ysgrifenedig i’r Gweinidog, gofynnodd Mrs Finch-Saunders:
“A wnaiff y Gweinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am gynnydd cynlluniau rheoli ac amcanion cadwraeth safleoedd ardaloedd cadwraeth arbennig llamhidyddion yng Nghymru?”
Gellir gweld y llamidyddion yn agos at y lan mewn dŵr bas. Maen nhw’n famaliaid gwaed cynnes ac mae eu maint bach yn golygu eu bod yn gorfod bwydo’n gyson i gynnal tymheredd eu cyrff yn nyfroedd oer Prydain. Yn ôl yr Ymddiriedolaethau Natur, maen nhw’n bwydo ar bysgod, gan gynnwys penwaig a gwyniaid y môr.
Meddai Janet, sydd ar hyn o bryd yn Hyrwyddwr Rhywogaethau Cyswllt Amgylchedd Cymru ar gyfer y llamidyddion:
“Mae llamidyddion nid yn unig dan fygythiad oherwydd llygredd y môr, ond maen nhw hefyd wedi dioddef yn sgil cychod yn taro i mewn iddyn nhw, synau’n cael eu gwneud gan bobl dan y dŵr ac yn sgil cael eu dal ar ddamwain mewn rhwydi pysgota.
“Roeddwn i’n falch iawn o fod yn Hyrwyddwr Rhywogaeth y Llamidyddion. Er ei fod yn cael ei alw, yn annheg braidd, yn fochyn chwythu, mae wedi bod yn anhygoel dysgu am fywydau cyflym a gwyllt y creaduriaid cryf hyn, sy’n aml yn ymweld â glannau Aberconwy.
“Wrth i fenter Hyrwyddo Rhywogaethau Cyswllt Amgylchedd Cymru ddod i ben, rydw i wedi annog y Gweinidog i adolygu cynlluniau rheoli Llywodraeth Cymru ac amcanion cadwraeth safleoedd morol, mewn ymdrech i ddiogelu’r rhywogaeth hon ymhellach.
“Mae’n amlwg y bydd cyfuniad o reoli pysgodfeydd yn gynaliadwy, gorfodi Ardaloedd Morol Gwarchodedig yn iawn, a chynllunio morol effeithiol yn sicrhau bod yr amgylchedd naturiol a ffynonellau bwyd y mae llamidyddion yn dibynnu arnynt i oroesi yn cael eu diogelu ac yn cael cyfle i ffynnu.
“Rydw i wrth fy modd â bywyd morol, ac yn awyddus i annog preswylwyr i chwilio am eu binocwlars a cheisio gweld y llamidyddion yn lleol. Rhowch wybod i mi os ydych chi’n gweld un!”
DIWEDD
Nodiadau i Olygyddion:
- Mae’r fenter Hyrwyddwyr Rhywogaethau yn cael ei chynnal gan Cyswllt Amgylchedd Cymru. Gwnaed Janet yn hyrwyddwr y llamhidydd ym mis Mehefin 2016.
- Yn 2018, ar ôl i lawer o lamidyddion gael eu golchi i'r lan yn farw yn Nhrwyn y Fuwch ym Mae Penrhyn, gofynnodd Janet Finch-Saunders gwestiynau difrifol i Weinidog Cymru ar bysgota masnachol a sgil-ddalfeydd.
Ffoto: drwy garedigrwydd ymddiriedolaethau Bywyd Gwyllt Cymru, credyd: Niki Clear.